Fabeldieren
Don Glen van Vliet (1941-2010)
werd geboren in Glendale, Californië, VS met overduidelijk nederlandse roots. Bekend als musicus onder naam: Captain Beefheart. De muziek was van een buitencategorie. Beginjaren '80 bracht mijn vriend Ruud een lp mee, "Doc at the radar station" Als het om nieuwe, experimentele muziek ging, kwam het altijd van Ruud. Inmiddels waren we beiden bekend met het fenomeen dat je een album dat niet direct lekker in het gehoor lag, heel vaak moest draaien tot er een omslagpunt kwam waarbij aanvankelijke weerstand overgaat in adoratie.
Dat overkwam mij niet bij "Doc". Het bleef weerstand, ook al vond ik het heel intrigerend. Het was een kakofonie van schijnbaar willekeurige klanken en uithalen. Een voortdurende aanslag op de stembanden, zo leek het. Tijdens zijn middelbare schooltijd was Don van Vliet bevriend met Frank Zappa; iets wat je overduidelijk kunt horen. Meer schatplichtig aan de captain lijkt mij Tom Waits te zijn: Het raspende stemgeluid en het martelen van de muziekinstrumenten -waarvan in veel gevallen de herkomst onduidelijk is- is bijna plagiaat.
Begin jaren '80 besloot de captain te stoppen met het maken van muziek en volledig en onvoorwaardelijk terug te keren naar de eerste liefde: schilderen en grafiek. Optreden en muziek maken deed hij vanaf dat moment niet meer en wijdde zich volledig aan de beeldende kunst. In beide was hij succesvol.
In 2021 herontdekte ik zijn schilderijen en was verbluft over de directe, rauwe beeldkracht. Allerlei dreigende fantasiefiguren en fabeldieren (zo noem ik ze maar) in een expressionistische l'art brut stijl op het doek gekwakt. Veel van de figuren heb ik minutieus nagetekend in mijn schetsboeken. Het bleek een ware schatkamer voor de houtsneden die ik een jaar later maakte.
Daarover gesproken: na de inval door Rusland in Oekraïne in februari 2023 heb ik een triptiek gemaakt met de inval als onderwerp. De schetsen van de "fabeldieren" nam ik als uitgangspunt voor de drie prenten met de titels: "Het zevende zegel"; "Red skies over paradise" en "Moondogs"
Titels voor mijn werk ontleen ik vaak aan films of muziek.
In alle drie de houtsneden heb ik schetsen van fabeldieren van Don van Vliet gebruikt om de dreigende sfeer uit te beelden. In de middelste oranje-gele prent ("Red skies over paradise") is de spinachtige figuur onder de vliegtuigen ontleend aan de figuur in het schilderij van de captain hier boven aan de pagina.
Over schatplichtig gesproken...