Crossroad

Alweer een oorlog. Dat dacht ik toen ik door mijn archief bladerde. Het schilderij lijkt abstract, maar dat is het niet. Het is figuratief. We kijken vanuit een bommenwerper recht op een kruispunt. De bomrichter ziet in het vizier of het doel precies binnen het kader valt en drukt op de knop. Een korte flits, een beeld in negatief zwart/wit en als de impact over is, de grijstinten met de optrekkende rook en stofwolken. Raak!

Het schilderij is 1996 gemaakt. Acryl, asfaltpoeder en plamuur op een paneel van 105 x 105 cm. Onverwoestbaar. De burgeroorlog in voormalig Joegoslavië was nog maar net afgelopen. (1992-1995) Het kwam om twee redenen dichtbij: letterlijk, omdat het Europa betrof en figuurlijk omdat we kort voor het uitbreken van die oorlog in onze oude camper het hele land doorkruist hadden. Het was één van de eerste oorlogen waarbij wij als buitenstaanders -veilig voor de televisie- dagelijks mee konden kijken.

De beelden in het journaal voelden als een computerspel. Ik kan me de sensatie nog bij dit beeld herinneren toen het doelwit geraakt werd. De afstand was te groot en het beeld te abstract om werkelijk te beseffen wat daar gebeurde, totdat ik een paar dagen later het aangrijpende verhaal hoorde.

Een zestienjarig meisje kwam er op de weg van school naar huis achter dat ze haar spullen op school vergeten was. Ze haastte zich terug en besefte dat ze daardoor te laat thuis zou komen. Ze besloot een kortere route naar huis te volgen, iets wat haar vader haar nadrukkelijk verboden had omdat dit een gevaarlijk, strategisch doelwit was. Het meisje liep exact op het kruispunt toen de bomrichter op de knop drukte.

Sinds 2010 hangt Crossroad bij vrienden in de woonkamer. Ze kennen de achtergrond. Het beeld blijft intrigeren volgens hen en verveelt tot op heden niet. De kleur verandert mee met de seizoenen, vertelden ze me onlangs. Dat is iets wat ik zelf ook ervaren heb toen het nog bij ons hing. Ondanks de morbide achtergrond lijkt het beeld een kalmerende werking te hebben.

Het onderwerp is actueler dan ooit. Er is nu een dagelijkse stroom aan beelden (real time) van ellende in alle uithoeken van de wereld. Waar mijn fascinatie voor dood en verderf vandaan komt weet ik niet, maar door er beelden van te maken kan ik er beter mee omgaan, zo lijkt het. Went het naarmate ik ouder word? Ik hoop het niet, maar ik vrees van wel.

I lose my fear of war and dying
("Nineteen Forever" Joe Jackson)